_{Jessica Williamson, Specjalistka ds. Siana oraz Pasz, AGCO}

W procesie przygotowywania siana można zastosować kilka taktyk żniwnych, które w znaczący sposób wpływają na jakość paszy podczas skarmiana. Zgrabianie może być najbardziej kluczowym aspektem, który należy wziąć pod uwagę i prowadzenie odpowiedniego zarządzania pozwala zachowywać składniki odżywcze dostępne w zbiorze oraz unikać jego strat.

Rodzaj zgrabiarki ma wpływ na jakość paszy

Popiół to nieorganiczny składnik rośliny. Popiół zawarty w paszy pochodzi z dwóch źródeł: wewnętrznego (minerały takie jak wapń, magnez, potas oraz fosfor) oraz zewnętrznego (zabrudzenia, ściółka, piach itp.). Przeciętna zawartość popiołu w lucernie to około 8%, a w trawach ok. 6%.

Wewnętrzna zawartość popiołu ma korzystny wpływ na wzrost roślin pastewnych oraz na zapewnianie minerałów w żywieniu zwierząt, ale zawartość popiołu przekraczająca wartość wewnętrzną są negatywnie skorelowane z korzystnymi składnikami odżywczymi zawartymi w paszy. Zawartość popiołu w paszy może wahać się w szerokim przedziale od 5-20%, ale najczęściej wynosi on 9-11%.

Popiół w paszy wypiera wartość energetyczną w stosunku 1:1. Oznacza to, że na każdy 1% przyrostu zawartości popiołu następuje 1% spadek całkowitych strawnych składników odżywczych (TDN). Zjawisko to zmniejsza strawność paszy, i co następuje, redukuje produkcyjność zwierząt. Im mniejsza wartość TDN tym mniejsza wartość energii netto na laktację (NEL) lub energii netto na wzrost (NEG) paszy, co zmniejsza wydajność laktacyjną i przyrosty bydła.

Badania przeprowadzone w stanach Wisconsin, Pensylwania oraz Minnesota analizowały wpływ czterech różnych rodzajów zgrabiarek — kołowych, obrotowych, z odłożeniem bocznym oraz merger — na jakość paszy. Jak pokazano w poniższej tabeli, pasza ułożona w pokos za pomocą merger miała niższą zawartość popiołu w porównaniu do innych zgrabiarek, natomiast pasza zgrabiona zgrabiarką kołową charakteryzowała się najwyższą zawartością popiołu.

 

Tabela 1.. Zawartość popiołu w stojących roślinach lucerny (Stoj.), siana po skoszeniu (Skosz.), po zgrabianiu (Zgrab.) oraz zbelowanego lub pociętego (Zbel.) po pierwszym i kolejnym koszeniu w stanie Minnesota, Pensylwania oraz Wisconsin w 2015 r. Siano było zgrabiane za pomocą zgrabiarki merger do siana (Merger), zgrabiarką obrotową (Obr.), boczną (Bocz.) oraz kołową (Koł.).

		Stoj.	Skosz.	Zgrab.	Zbel.	Stoj.	Skosz.	Zgrab.	Zbel.
		Pierwsze koszenie				Kolejne koszenie
Minnesota	Merger	11,2†	12,8†	11,1b	11,4b	9,6†	10,6†	10,5b	11,3
	ROT.			13,6a	13,0ab			12,5ab	12,4
	Boczn.			13,5a	13,2ab			13,6a	12,4
	Koł.			15,3a	14,6a			13,8a	12,9
Pensylwania	Merger	9,8†	10,2†	9,8b	9,8b	10,5†	11,0†	9,7ab	9,9
	ROT.			9,9b	10,5ab			9,9ab	10,0
	Boczn.			9,5b	9,8b			9,5b	10,2
	Koł.			10,6a	11,1a			10,0a	10,3
Wisconsin	Merger	9,4†	9,4†	9,0	9,2	10,4†	10,9†	9,9ab	9,8ab
	ROT.			9,7	9,3			10,0ab	9,7ab
	Boczn.			9,1	9,0			9,8b	9,5b
	Koł.			10,3	9,5			10,5a	10,3a

_{^a-b w każdej kolumnie, lokalizacji oraz cięciu, średnie bez wspólnego indeksu górnego różnią się. Brak indeksu górnego oznacza, że nie zaobserwowano różnic.}

^† Wartości przedstawiają średnią z prób (n=16) zebranych z całego pola.

 

Zawartość popiołu zwiększa masę siana i nie zwiększa poziomu energii w paszy. Niezależnie od tego, czy sam przygotowujesz siano, czy kupujesz je do skarmiana, niższa zawartość popiołu działa na Twoją korzyść.

Odpowiednie ustawienie wysokości zgrabiarki może również zmniejszać zanieczyszczenie ziemią, dodatkowo obniżając poziom popiołu. Zgrabiarki, których palce zagłębiają się w ziemi, unoszą ją z podłoża i rozrzucają na sianie. Dostosuj wysokość zgrabiarki na równej powierzchni na polu i upewnij się, że palce znajdują się wystarczająco wysoko nad powierzchnią ziemi, ale nie wyżej niż ściernisko po skoszonych roślinach.

Zgrabiaj przy odpowiedniej wilgotności, aby uniknąć strat liści

Niezależnie od gatunku rośliny paszowej, składniki liściowe zapewniają większość lekkostrawnych składników odżywczych oraz wartości pokarmowej lucerny lub traw. Zgodnie z publikacją Dra Dana Undersandera, liście zawierają 2-3 razy większą zawartość białka niż łodygi i frakcja liściowa lucerny odpowiada za nawet 70% względnej jakości paszy (RFQ) z niej uzyskiwanej. Ponadto, włókno neutralnie-detergentowe (NDF) liści jest łatwiej strawne niż łodygowe NDF. Pozostawianie liści w paszy w procesie zgrabiania ma krytyczne znaczenie dla zachowania jakości paszy.

Zgrabianie siana po zbyt mocnym przesuszeniu może skutkować odrywaniem liści od łodyg, co w dramatyczny sposób zmniejsza stosunek liści do łodyg, a tym samym powoduje gwałtowny spadek jakości paszy. Zbyt sucha pasza będzie ulegać łamaniu gdy będzie uderzana przez palce zgrabiarki, powodując oddzielanie najbardziej pożywnych części roślin (liści) od łodygi, zmniejszając plon suchej substancji i obniżając wartość odżywczą zbioru.

Siano powinno być zgrabiane przy wilgotności nie niższej niż 35%. Badanie Pitt (1990) (Rycina 2, z: „Irrigated Alfalfa Management for Mediterranean and Desert Zones, Chapter 14: Harvesting, Curing, and Preservation of Alfalfa”) pokazuje, że siano zgrabiane przy niższej wilgotności powodowało większe straty liści.

Podejmując decyzję o terminie zgrabiania należy rozważyć poziom wilgotności paszy oraz okresu suszenia. Jeżeli zbiór zostanie zgrabiony zbyt wcześnie a zawartość wilgoci jest zbyt wysoka, nie wyschnie ono równo, skutkując potencjalnymi problemami z grzaniem się bel, oraz większą utratą przez oddychanie (utratę cukrów), gdy rośliny będą leżeć w pokosie. Niemniej, zbyt długie oczekiwanie i nadmierne przesuszenie roślin (<35% zaw. wilgoci) będą powodować duże straty liści oraz znaczny spadek jakości paszy. Celowanie w zawartość wilgoci na poziomie 35-40% podczas zgrabiania zapewnia najlepszy bilans wilgoci dla dalszego suszenia oraz zachowania jakości paszy.

 

Odpowiednie praktyki przygotowywania kiszonki

Postępowanie	Powód	Korzyści
Minimalizacja czasu schnięcia.	Redukcja oddychania.	Zmniejszone straty składników odżywczych oraz energii. Więcej cukru do fermentacji. Niższe pH kiszonki.
Siekanie przy odpowiedniej TLC1 Szybkie napełnianie silosu. Ulepszenie zagęszczania. Dokładne uszczelnienie silosu.	Minimalizacja ekspozycji na działanie tlenu.	Zmniejszone straty składników odżywczych oraz energii. Więcej cukru do fermentacji. Obniżone temperatury silosu. Mniejszy stopień uszkodzenia cieplnego (brązowienie). Szybszy spadek odczynu pH. Bardziej rozległ spadek pH. Lepsza stabilność tlenowa. Mniejsza zmiana listeria. Niższy poziom rozpuszczania białek.
Silosować przy 30%-50% zawartości suchej substancji.	Optymalizacja fermentacji.	Zmniejszone straty składników odżywczych oraz energii. Odpowiednie temperatury silosu. Mniejszy stopień uszkodzenia cieplnego (brązowienie). Kontrola clostridia. Zapobieganie przepływowi odcieku..
Pozostawienie silosu uszczelnionego przez co najmniej 14 dni.	Pozwolić na całkowitą fermentację?	²Niższe pH kiszonki. Większa ilość kwasów fermentacyjnych. Lepsza stabilność tlenowa. Niższe ryzyko wystąpienia listeria.
Rozładowywanie 5-15 cm/dzień. Utrzymywanie gładkiej powierzchni.	Działanie zanim dojdzie do zepsucia.	Ograniczanie psucia tlenowego.
Usuwanie zepsutej kiszonki.	Unikanie problemów zdrowotnych u zwierząt.	Zapobieganie zatrucia, infekcji mikotoksynami. Zapobieganie listeriozie, toksynom bakterii Clostridium.

Rycina 1. Odpowiednie praktyki przygotowywania kiszonki (PITT, 1990)

¹TLC to teoretyczna długość cięcia

 

Unikaj zostawiania suchej substancji na polu

Odpowiednie ustawienia oraz konserwacja zgrabiarki odgrywają kluczową rolę w obniżaniu strat suchej substancji. Jak omawialiśmy wcześniej, ustawiając zgrabiarkę tak, aby redukowała zanieczyszczenie ziemią, gwarantujesz zachowanie jakości paszy. Jednak wraz z jakością paszy można zachować również poziom jej plonu. Zgrabiarki ustawione zbyt wysoko nad ścierniskiem po roślinie paszowej mogą skutkować pozostawianiem suchej substancji na polu, zmniejszając ogólny plon rośliny.

Zsynchronizowanie prędkości WOM oraz prędkości polowej zgrabiarek obrotowych delikatnie podniesie i utworzy rząd siana z pokosu. Nadmierna strata liści może wystąpić, gdy prędkość WOM jest zbyt wysoka, a pasza jest gwałtownie przenoszona przez palce zgrabiarki podczas formowania pokosu.

Podczas zgrabiania bardzo istotne jest, aby pokos nie był szerszy niż szerokość podbieracza prasy. Pokos szerszy niż podbieracz może skutkować pozostawianiem od 5-10% plonu suchej substancji na polu, po przejeździe prasy - to składniki odżywcze i pieniądze leżące na polu! Pokosy powinny być jak najdłuższe. Podczas prasowania dochodzi do utraty suchej substancji gdy komora prasowania jest obracana lub obniżana. Tworzenie jak najdłuższych pokosów eliminuje potrzebę ciągłego skręcania na nowe pokosy z prasą nie przyjmującą żadnych roślin do komory.

Massey Ferguson oferuje zgrabiarki rotorowe spełniające wszystkie Twoje potrzeby! Nasze zgrabiarki serii RK oferują szerokość zgrabiania od 3,40 do 14 metrów, posiadają solidną konstrukcję i delikatnie obchodzą się z sianem! Nadzór CamControl każdego rotora zapobiega przypadkowemu uszkodzeniu pokosu. Najwyższą jakość zgrabiania osiąga się przy stycznym układzie ramion palców, skutkującym idealną jakością pokosu. Sprawdź naszą szeroką ofertę zgrabiarek tutaj.

 

Portret Agronoma

Dr Jessica Williamson jest specjalistką ds. siana oraz paszy w AGCO. Specjalnością Dr Williamson jest jakość paszy, zarządzanie oraz produkcja, a także żywienie przeżuwaczy oraz interakcji roślina-zwierzę. Jest odpowiedzialna za projektowanie i prowadzenie badań terenowych nad osprzętem do siana i paszy; szkolenie personelu ACGO oraz klientów w zakresie zarządzania paszą, produkcją oraz żywieniem zwierząt; oraz pracą z zespołem Green Harvest w zakresie aktualnych projektów dotyczących pasz.

 

Dr Williamson uzyskała tytuł licencjata w naukach o zwierzętach na Morehead State University (Morehead, stan Kentucky); tytuł magistra w naukach o zwierzętach (żywienie przeżuwaczy) na Uniwersytecie Arkansas (Fayetteville, stan Arkansas); doktora nauk o roślinach i glebach (agronomia pasz) na Uniwersytecie Kentucky (Lexington, stan Kentucky). Jessica rozpoczęła pracę w przedsiębiorstwie hodowli krów oraz cieląt we wschodniej części stanu Maryland.